Dag! tegen Pesten en de IJsberg
Aanstaande dinsdag 19 april is het de Jaarlijkse dag tegen Pesten. Op die dag zeggen we letterlijk DAG! tegen pesten. Op deze DAG! worden vooral ouders van schoolgaande kinderen, leraren, sporttrainers en oppassers aangemoedigd acties te ondernemen waardoor kinderen inzien dat pesten slecht is. Grote kans dat op uw kinds school daarom ook een of andere anti-pestcampagne wordt gevoerd.
Talloze acties worden er bedacht: een lied, dans, gedicht, samen de film SPIJT! kijken, over de streep, polsbandjes worden uitgedeeld… Afijn aan ideeën geen gebrek en alle aandacht is uiteraard welkom. Want Pesten is destructief tot op het bot en kan echt niet. Dit vinden we allemaal en ik natuurlijk ook. ‘Maar’…., denk ik dan. ‘Zet het eigenlijk wel zoden aan de dijk, haalt het iets uit? Maken we met zijn allen een verschil op die ene dag?’. Ik kom regelmatig op scholen of binnen bedrijven waar men een soort van ‘allergische reactie’ krijgt als je het woord ‘pesten’ in je mond neemt.
Taboe op Pesten
Oké, dus er heerst dus nog steeds een taboe op het woord ‘pesten’. Hoewel het woord lekker duidelijk is en iedereen precies weet wat je daarmee bedoelt, klinkt het vervelend, negatief en veel mensen schieten gelijk in een soort van kramp bij het woord ‘pesten’. In mijn praktijk komen regelmatig volwassenen of ouders met kinderen die niet weerbaar zijn, die problemen ondervinden met anderen of moeite hebben om hun grens aan te geven. Als ik dan vraag of ze ook gepest worden, haastten zich vrijwel altijd te zeggen: “ik / mijn kind wordt niet gepest hoor, maar……..” En meestal komt er dan een verhaal achteraan dat wel degelijk over pesten gaat. Dit varieert van: er niet bij horen, flauwe grapjes, niet uitgenodigd worden, uit de whatsapp groep gezet worden tot aan spullen afpakken of kapot maken. Het raakt me echt als ik dan hoor hoe deze mensen dit lelijke gedrag van de ander verklaren en vergoelijken. Want, zo weten we allebei tijdens het gesprek, hier is wel degelijk sprake van pesten.
Pesten is ……….
Dat is dan ook de reden dat ik bij een eerste kennismaking met een cliënt de term pesten vermijd. Ik spreek liever van “wat vind je een lastige situatie of wanneer is voor jou gedrag van de ander lastig?” Ik merk dat ik het daarmee wat makkelijker maak voor het kind, de ouder of de volwassene in kwestie. Want in de kern komt pesten erop neer dat je last hebt van andermans gedrag waar je niet tegen opgewassen bent. Zo bekeken, klinkt het wat milder, wat verzachtender.
Je bent dus geen loser, geen watje. We kunnen namelijk allemaal in een situatie komen die heel vervelend is, die ons doet verstarren en waarvan we niks snappen en ook niet goed weten hoe te reageren maar….. waar we heel erg veel (en soms lang) last van kunnen hebben. En dat is precies waar het om gaat als we spreken over pesten.
Wanneer heb je last van pesten?
Wanneer en in welke mate je er last van hebt varieert. Hier een paar voorbeelden:
- Je karakter: ben je een pittig ding. Maak je je snel zorgen, ben je bescheiden of juist heel makkelijk?
- Je omgeving: ben je op een feestje met vrienden of ga je voor het eerst naar een nieuwe school of sport? Of bij je schoonmoeder in wiens ogen je nooit iets goed doet?
- Waar zit je in je leven? Heb je voorspoed zoals: goede cijfers, promotie, een lekkere vakantie, fijne vrienden. Of ervaar je tegenslag? Slechte cijfers, collega’s die geen koffie voor je meenemen, echtscheiding, overlijden, geen/weinig vrienden of financiële problemen etc.
Een ijsberg illustreert heel mooi hoe dit werkt in de praktijk. Namelijk dat 10-20% van je gedrag (ijsberg boven water) bepaald wordt door je onderbewustzijn (ijsberg onder water). Hier zit o.a. je cultuur, je zelfbeeld, je normen & waarden en je overtuigingen. Als je zelfbeeld positief is of je bent in een groep met mensen die dezelfde waarden en normen of overtuigingen hebben, is de kans op pesten kleiner dan wanneer het omgekeerde het geval is.
En wat heeft dit te maken met de DAG! tegen pesten?
Natuurlijk kun je met elkaar die dans doen of een andere activiteit tegen pesten, dat is fijn, leuk en verbroederd. Maar sta ook eens stil bij waarom iemand zich op een bepaalde manier gedraagt, waar komt dat vandaan? en wat kun jij doen om de ander te helpen, op zijn/haar gemak stellen? Bedenk dat je dat zelf waarschijnlijk ook heel prettig zou vinden als iemand dat voor jou zou willen doen.
Kortom: Als we ons allemaal iets meer bewust zijn ‘de ijsberg’ van de ander, kunnen we echt DAG! tegen pesten zeggen!
Door Ciska Vriesema – Trainer Omgaan met Pesten – www.cvt-co.nl
